- Tetum
- Português
- English
EKIPA AJÉNSIA TIC TIMOR I.P SIMU VIZITA HUSI FDSL HODI KO’ALIA KONA-BA INTERNET SAUDAVEL

Diretór Ezekutivu Ajénsia Tecnologia da Informação e Comunicação (TIC) TIMOR I.P Roberto Caetano de Sousa Vicente ho estrutura Ajénsia nian, simu vizita husi Presidente Fundasaun Dezenvolvimentu Software Livre (FDSL) Elísio Moniz ho nia ekipa, hodi ko’alia kona-ba kooperasaun servisu liu-liu iha área internet saudavel hodi eduka sidadaun sira oinsá utiliza internet ho di’ak.
Iha sorumutu ne’e, Presidente FDSL hatete, sira hakarak envolve diretamente hodi kontrola saida maka hanesan asiste hamutuk no buat ne’ebé sira hakarak, tanba konsente katak, iha buat barak maka sei hadi’a liu-liu kona-ba gráfiku ne’ebé sira halo hanesan, livru tanba sei peskiza tan husi nia tarjetu edukasaun sívika hodi hatene husi tinan ida ne’e aprende kona-ba saida nomós ba iha governu.
Ho ida ne’e, maka sei presiza atu envolve mós institutu públiku refere nune’e bele hatene nia prioridade loloos tanba jerál de’it nomós foka liu ba estudante sira no sira mós seidauk bele hetan informasaun ne’ebé klaru liu tanba ne’e presiza atu kolabora hamutuk.
Nia informa, Internet saudavel, sosializasaun no advokasia, mekanizmu sistema blokeadu Maka objetivu prinsipál no sira hakarak kria servidór, nune’e iha laran iha sistema blokeia hodi blokeia situs sira ne’ebé la merese.
“Ida ne’e maka objetivu iha internet saudavel tanba ho de’it sosializasaun diretamente mós dala ruma ema asesu ba website. Téknika liu maka sistema ida ne’e tanba ne’e sistema ne’ebé ami peskiza no rekolla ona dadus ba iha auto filter ne’e iha ona sítiu ne’ebé identifika hodi halo blokeia maibé ne’e sei nafatin foka hela de’it oinsá bele halo nafatin observasaun” esplika nia.
Kona-ba servidór, tanba haree ba infraestrutura TIC TIMOR I.P nian ne’ebé liga ba Fibra Ótika, oinsá bele integra iha ne’ebá hodi bele halo protesaun ba iha governu ka operadór sira nune’e bele implementa internet saudavel ne’e hodi halo promosaun.
Internet saudavel, iha parte livru bele mós eduka papél husi inan aman, professor sira no autoridade lokál sira oinsá bele eduka sidadaun sira hodi bele hatene kontrola ema hotu.
Iha biban ne’e, Diretór Ezekutivu TIC TIMOR I.P, lori Ajénsia nia naran hakarak foti inisiativa ida ne’e hodi fó apoiu.
Nia afirma katak, bele iha fasilidade oioin no planu governu iha tinan oin sei dada kabu sub mariñu mai no avansadu ona maibé, seidauk eduka ema oinsá atu asesu ba informasaun sira ne’ebé disponivel.
“Liu-liu ba estudante sira oinsá atu uza internet ne’ebé fó vantajen ba estudante no husi parte governu mós, presiza apoiu ba funsionáriu sira kona-ba utilizasaun fasilidade governu nian liu husi infraestrutura informátika” Katak nia.
Entretantu nia dehan, ida ne’e di’ak no buka maneira atu halo kooperasaun no husi Ajénsia iha posibilidade boot atu bele koopera. #Média TIC#